Witold Lech Rusiniak

Kategorie:
Data publikacji:

hm. Witold Lech Rusiniak (1926–2004) – komendant Hufca Gdańsk-Wrzeszcz, komendant Kręgu KIHAM, komendant szczepu i drużynowy.

Urodził się 25 grudnia 1926 r. we wsi Wierzbno w pow. Węgrów na Mazowszu. Ojciec Edward (1894–1977) nauczyciel, był legionistą I Brygady Legionów, członkiem POW i oficerem AK. W czasie okupacji był komendantem Placówki. Matka Helena z domu Labusz (1898–1942) była nauczycielką, udzielała się w kołach młodzieżowych i gospodyń wiejskich. Posiadał brata Zbigniewa (1930–2002) – geologa, siostrę Marię Atanasiu (1933) – plastyczkę, oraz siostrę przyrodnią Bognę Annę Sieradzińską (1945), która jest informatykiem.

Po ukończeniu szkoły podstawowej w 1939 r. zdał egzamin do gimnazjum w Siedlcach. Wybuch wojny przerwał szkolną edukację, wiedzę z trudem zdobywał na tajnych kompletach i w ten sposób zaliczył dwie klasy gimnazjum. Równocześnie ojciec włączył syna do działalności konspiracyjnej. Początkowo zajmował się dystrybucją gazetek „Polska żyje”, „Informator” i „Biuletyn informacyjny” na teren całej placówki. Później był łącznikiem, a w 1943 r. ukończył konspiracyjną Szkołę Podoficerską, uzyskując stopień kaprala AK. Został drużynowym, prowadził ćwiczenia swojej drużyny, brał udział w akcjach ochrony pól zrzutowych, konwojowaniu broni na tereny wschodnie. Najważniejszym zadaniem była akcja „Burza”, gdzie w batalionie majora „Wolskiego” (Maciejewskiego) walczył w lasach rucheńskich. Akcja zakończyła się zdobyciem miasta Węgrowa przed wejściem wojsk sowieckich. Po zajęciu terenu przez Armie Radziecką ze względów bezpieczeństwa batalion został rozwiązany, a jego żołnierze zwolnieni do domu. Leszek podjął naukę w Szkole Spółdzielczej w Siedlcach-Żelkowie. W następnym roku cała rodzina osiedliła się w Gdańsku. Zdobył średnie wykształcenie i zdał pozytywnie egzamin na Politechnikę Gdańską. Jednak nie został studentem tej uczelni ze względu na obciążającą go przeszłość polityczną. W tej sytuacji wstąpił do Technikum Budowlanego, gdzie zdał maturę techniczną, uzyskując tytuł technika budownictwa. Równocześnie z nauką w technikum podejmował pracę zawodową najpierw w Księgarni „Nauka” w Gdańsku-Wrzeszczu, później w Państwowych Zakładach Szkolnych oraz w „Domu Książki”. Po ukończeniu technikum rozpoczął pracę w budownictwie, zatrudniając się w Przedsiębiorstwie Robót Kolejowych PRK 12 w Gdańsku. Z tym zakładem pracy związał się na stałe, aż do przejścia na emeryturę.

Od 1942 r. aż do śmierci był harcerzem. W czasie okupacji założył i prowadził przez kilka miesięcy drużynę harcerzy im. „Poczty Polowej” w Wierzbnie. Po wojnie związał się na całe życie z harcerstwem  w  gdańskiej dzielnicy Wrzeszcz. W latach 1945–1946 był przybocznym XIII Drużyny Harcerzy im. Kazimierza Jagiellończyk, w następnym roku przybocznym XXI Drużyny Harcerzy im. Stefana Czarnieckiego. W latach 1947–1949  był przybocznym Tadeusza Czesława Polaka (HSB t. II) w XXVII Drużynie Harcerzy im. Krzysztofa Arciszewskiego.

Leszek (częściej nazywany drugim imieniem) aktywnie włączył się do odnowy harcerskiej w 1956 r. Na początku 1957 r. po weryfikacji kadry otrzymał stopień instruktorski przewodnika, a w grudniu awansowano go na stopień podharcmistrza. Został wybrany pierwszym komendantem Hufca Harcerzy Gdańsk- Wrzeszcz w latach 1957–1960. Następnie przez rok był z-cą komendanta tego hufca. W marcu 1957 r. założył 16 GDH „Czarną Szesnastkę” im. Andrzeja Małkowskiego, a w tej drużynie „Pocztę Harcerską”, która przez wiele lat obsługiwała rajdy, zloty hufca i chorągwi oraz konferencje instruktorskie. Obsługiwała także kilka z rzędu Zjazdów ZHP w Warszawie.

Rusiniak był komendantem wielu obozów, kursów instruktorskich i zimowisk. W 1960 r. otrzymał stopień harcmistrza. Środowisko harcerskie, którym dowodził, rozrosło się na tyle, że w 1963 r. założył Szczep Harcerski „Watra” im. Floriana Marciniaka i kierował  nim przez wiele lat. Wielokrotnie uczestniczył ze swoimi harcerzami w Akcji pod Arsenałem w Warszawie. Utrzymywał bliską znajomość z naczelnikiem Szarych Szeregów hm. Stanisławem Broniewskim „Orszą”. Kilkakrotnie był organizatorem jego przyjazdów do Gdańska i konferencji harcerskich z jego udziałem. Odwiedzał go w Warszawie w czasie pobytu ze swoim szczepem na Rajdach „Arsenał”. Nawiązał znajomość z Olgą Małkowską po jej powrocie do kraju, kolportował w nieoficjalnym wydaniu napisany przez nią życiorys jej męża Andrzeja. Korespondował  w sprawach harcerskich z Aleksandrem Kamińskim.

Tworzył dobry klimat do współpracy swojego szczepu ze szkołą i zakładami pracy. Z jego inicjatywy w Szkole Podstawowej nr 24 prężnie działało Koło Przyjaciół Harcerstwa. Rodzice harcerzy i nauczyciele działający w KPH wspierali działalność drużyn, pomagali w przygotowaniu i prowadzeniu akcji letnich i  zimowisk. W szkole powstała pięknie urządzona harcówka umożliwiająca swobodne organizowanie zbiórek czterem drużynom zuchowym, dwóm harcerskim i kręgowi instruktorskiemu, z których składał się szczep. Wsparcie materialne szczep otrzymywał także z Przedsiębiorstwa PRK 12, w którym od wielu lat pracował druh szczepowy. W latach 1967–1977 był kierownikiem referatu harcerskiego Hufca Wrzeszcz i członkiem Komisji Prób Instruktorskich. W 1981 r. był inicjatorem powołania Kręgu Instruktorskiego im. Andrzeja Małkowskiego w Gdańsku i został wybrany komendantem tego Kręgu. Do wprowadzania zmian ideowych w środowisku gdańskiego harcerstwa poprzez działalność Kręgu KIHAM włączyła się aktywnie druhna Maria Hrabowska (przewodnicząca ZHP w latach 1996–2001). Sprawowała wieloletnią opiekę nad 29 GDH im. „Szarych Szeregów” ze szczepu „Watra”.

Druh Leszek posiadał dużą wiedzę z historii harcerstwa, także gdańskiego. Do swojego środowiska zapraszał często gdańskich przedwojennych instruktorów na kominki i ogniska, aby dzielili się swoimi doświadczeniami z młodą kadrą i harcerzami. Publikował artykuły z historii harcerstwa, był redaktorem kwartalnika „ONC” wydawanego przez Krąg KIHAM, był członkiem Komisji Historycznej Chorągwi Gdańskiej. Z jego inicjatywy odsłonięto w 1981 r. tablicę pamiątkową hm. Floriana Marciniaka na terenie obozu koncentracyjnego Gross-Rosen, gdzie zginął druh naczelnik. Przez 30 lat przemierzał wzdłuż i wszerz nasz kraj z harcerzami na obozach, zimowiskach i wycieczkach, kształtując patriotyczne postawy, zamiłowania turystyczne i szacunek do pokoleń walczących o Polskę. Wychował kilka pokoleń instruktorów harcerskich oraz setki przyzwoitych Polaków.

W 1949 r. zwarł związek małżeński z hm. Idą Kucharską (1927–2014) nauczycielką. Posiadał troje dzieci: Wiesław Maciej (1954) podharcmistrz, technik energetyk; Janina Małgorzata Czerwińska (1957) podharcmistrzyni, mgr pedagog; Jan Sławomir (1964) mgr fotografik.

Rusiniak należał do organizacji kombatanckich, był „Synem Pułku” i członkiem koła ZBOWID w Gdańsku. Jako doświadczony społecznik zasiadał także w zarządach tych organizacji. Za pracę zawodową i społeczną otrzymał wyróżnienie m.in:
– Złoty Krzyż Zasługi,
– Krzyż Armii Krajowej,
– Krzyż Partyzancki,
– Złoty Krzyż za Zasługi dla ZHP,
– Srebrny Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej,
– Brązowy Medal za Zasługi dla Obronności Kraju,
– Złota Odznaka „Przodujący Kolejarz”,
– Odznaka „Zasłużony Ziemi Gdańskiej”
– odznaka „Za zasługi dla Gdańska”

Odszedł na wieczną wartę 23 maja 2004 roku i spoczywa na Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku.

S. Puchała „Poczet Harcmistrzyń i Harcmistrzów” t. II,  Z. Kuligowski, B. Radys „Harcerstwo Gdańskie 1945–1973”, Arch. Harcerskiego Kręgu Seniorów „Korzenie”, życiorys – W.L. Rusiniak, broszura  o szczepie „Watra” 1979, informacja syna Macieja.

hm. Bogdan Radys
Autor noty biograficznej

Najnowsze wpisy

|BADŹ Z NAMI NA BIEŻĄCO|

Związek Harcerstwa Polskiego
Chorągiew Gdańska

im. Bohaterów Ziemi Gdańskiej
ul. Za Murami 2-10, 80-823 Gdańsk

tel.: (58) 301 13 27

Administrator: Aleksandra Guzik aleksandra.guzik@zhp.net.pl