Zygmunt Imbierowicz ps. Kupała, Bury Wilk, (1929–1998), harcmistrz, prawnik, harcerz Szarych Szeregów, przywódca tajnej Organizacji Harcerskiej „Mężne Serca” w Kłecku, drużynowy w Kłecku i Słubicach, wiceprezes Morskiego Oddziału Stowarzyszenia Szarych Szeregów.

Urodził się 11 kwietnia 1929 r. w Kłecku Wielkopolskim w rodzinie kupieckiej powstańca wielkopolskiego Kazimierza i Apolonii z d. Grześkowiak. Miał siostrę Anielę. W 1936 r. rozpoczął naukę w miejscowej szkole powszechnej. Wkrótce wstąpił do gromady wilczków przy IX Drużynie Harcerzy im. Mieszka I w Kłecku. Uczestniczył w Zlocie zorganizowanym w 5. rocznicę powstania miejscowej drużyny harcerskiej. Wkrótce został szóstkowym. We wrześniu 1939 r. razem z harcerzami z drużyny zgłosił się do pomocy w obronie miasta. Podczas dwóch dni obrony Kłecka pełnił rolę gońca. Harcerze – przyjaciele młodego Zygmunta – byli wśród poległych obrońców oraz wśród mieszkańców rozstrzelanych przez Niemców w odwecie za bohaterską obronę miasta. To młody, wówczas dziesięcioletni, Zygmunt Imbierowicz dbał o ich groby, by pamięć po nich nie zanikła. Po latach był inicjatorem upamiętnienia poległych i pomordowanych kłeckich harcerzy.

W czasie okupacji uzupełniał wiedzę na tajnych kompletach i uczył się rzemiosła w zakładzie szewskim. W 1943 r. zaprzyjaźnił się z Włodzimierzem Jasińckim (Odojewskim), z którym postanowił wskrzesić drużynę harcerską, oczywiście w konspiracji. 3 maja 1943 r. złożył przyrzeczenie harcerskie i przysięgę Armii Krajowej. Został zastępowym, a następnie przybocznym w odrodzonej drużynie. Harcerze urządzili na poddaszu tajną harcówkę, w której gromadzili zdobywaną broń i amunicję, materiały opatrunkowe i sprzęt saperski. Prowadzili nasłuchy radiowe. Przechodzili intensywne szkolenie wojskowe i przygotowywali się do Akcji Burza. 17 sierpnia 1944 r. do harcówki wkroczyło Gestapo i aresztowało harcerzy. Zostali przewiezieni na przesłuchanie do Gniezna. Wkrótce kilku harcerzy zwolniono z aresztu, lecz drużynowy i przyboczny zostali oskarżeni o dowodzenie nielegalną organizacją. Dopiero w listopadzie 1944 r. dzięki usilnym staraniom rodzin zostali zwolnieni, lecz oddano ich pod nadzór policji. W tej sytuacji trudno było wznowić działalność konspiracyjną. Od 1946 r. był członkiem związku byłych więźniów politycznych niemieckich obozów koncentracyjnych i więzień.

Po przejściu frontu w 1945 r. Imbierowicz został zastępowym w II Gnieźnieńskiej Drużynie Harcerzy im. Zawiszy Czarnego, a rok później po powrocie do Kłecka i wznowieniu działalności IX DH im. Mieszka I, stanął na czele IV zastępu. Pierwsze powojenne przyrzeczenie odbyło się już w maju, a druh Zygmunt zorganizował dla swojego zastępu pierwszy biwak w Zakrzewie. Przeszedł szkolenie instruktorskie i w 1947 r. został drużynowym. Drużyna rozrastała się, powstawały nowe. W Hufcu Gniezno wyodrębniono kłecki „rejon” (odpowiednik szczepu), którego kierowaniem powierzono Imbierowiczowi (jednocześnie nadal był drużynowym).

Tak jak większość harcerzy nadrabiał edukacyjne zaległości, początkowo w gnieźnieńskim Gimnazjum im. B. Chrobrego, a następnie w Liceum Handlowym, gdzie został przewodniczącym Samorządu Szkolnego. Początkowo był przychylnie nastawiony do nowej rzeczywistości, z harcerzami angażował się w odbudowę Ojczyzny, organizował obozy harcerskie, w czasie których w ramach HSP harcerze pomagali rolnikom, porządkowali drogi i uczestniczyli w elektryfikacji wsi. Zaangażował się przy wyborach do Sejmu, został wybrany do Rady Miejskiej. Jednak wkrótce pojawiły się polityczne naciski, z ZHP odeszli wartościowi instruktorzy, zlikwidowano drużyny starszoharcerskie. Aby ocalić tradycje i harcerskie wartości, Imbirowicz założył tajną Organizację Harcerską „Mężne serca”, którą kierował. Ta tajna organizacja drugiej konspiracji harcerskiej zrodziła się w łonie Zastępu Wilków, do którego należeli starsi harcerze, już w wieku 17, 18 lat. Gromadzili i chowali broń na wypadek zbrojnego powstania, nawiązywali kontakty i wspierali rozwój drużyn harcerskich w okolicznych miejscowościach, które miały być dla nich zapleczem, gdyby musieli ukrywać się w lesie. Po tym, jak zaczęły dochodzić wiadomości o zainteresowaniu harcerzami przez aparat bezpieczeństwa i o aresztowaniach harcerzy w okolicy, Imbierowicz zwolnił z organizacji młodszych, rozpuścił pogłoski o rozwiązaniu „Mężnych Serc”. W konspiracji pozostało sześciu najstarszych. Urząd Bezpieczeństwa szybko wpadł na trop nielegalnej organizacji i 29 stycznia 1949 r. Zygmunt Imbierowicz został aresztowany, oskarżony o przynależność i kierowanie nielegalną organizacją. Podczas brutalnie prowadzonego śledztwa był przetrzymywany w tej samej celi w Gnieźnie, w której wcześniej więzili gestapowcy. Sądzony był w oparciu o Dekret z dnia 13 czerwca 1946 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa. Wojskowy Sąd Rejonowy w Poznaniu skazał Imbierowicza w trybie doraźnym 29 marca 1949 r. z art. 4 par. 1 na pięć lat więzienia. Przebywał we Wronkach, a od 1951 r. w Ośrodku Pracy Więźniów w Knurowie, gdzie był kierowany do katorżniczej pracy w kopalniach. W 1953 r. na mocy amnestii został zwolniony i niezwłocznie powołany do wojska. Wcielono go do 14. Batalionu Pracy w Knurowie, gdzie przez dwa lata ponownie ciężko pracował w kopalniach.

Po zwolnieniu wiosną 1955 r. powrócił do Kłecka, ale tam nękany przez MO nie mógł znaleźć pracy. Po dłuższych poszukiwaniach wyjechał do Poznania, gdzie został zatrudniony w magazynie Centrali Odzieżowej na Ratajach. Mógł też zaocznie kontynuować przerwaną naukę, uzyskując tytuł technika ekonomisty. Zdobyty zawód pozwolił mu w 1956 r. na powrót w rodzinne strony i podjęcie pracy księgowego w brygadzie remontowo-budowlanej PGR w Rybnie. W styczniu 1957 r. reaktywował kłecką drużynę, która już w czerwcu w sile pięciu zastępów uczestniczyła w jubileuszowym zlocie w Janowcu Wielkopolskim, a jesienią zorganizowała własny zlot z okazji 25–lecia istnienia Drużyny im. Mieszka I.

Pomimo że dla podwładnych był niedoścignionym wzorem harcerza, dał się poznać jako dobry organizator, to jednak w Kłecku nie był mile widziany i pod koniec 1957 r. wyjechał do Słubic, gdzie podjął pracę w dziale technicznym miejscowej Powszechnej Spółdzielni Spożywców. W nowym miejscu, choć nikomu nieznany, nie pozostawał bierny społecznie. Swoimi opowieściami o harcerstwie szybko zyskał uznanie wśród uczniów pobliskiej szkoły, założył i poprowadził w Słubicach XIV Drużynę Harcerską im. Jana Sobieskiego. Poprowadził też 30 DH im. Baonu Zośka. Do organizacji pierwszych obozów zapraszał harcerskich przyjaciół z Kłecka. Jego działalność szybko zyskała aprobatę i uznanie harcerzy, ich rodziców a nawet władz harcerskich, szkolnych i miejskich. Został szczepowym i hufcowym. Jednak nadal był w polu zainteresowań aparatu bezpieczeństwa. Mając na uwadze dobro podopiecznych w 1963 r. musiał wycofać się z życia harcerskiego i wkrótce z rodziną opuścił Słubice. W 1965 r. zamieszkał w Sopocie, gdzie podjął pracę w Spółdzielni Rzemieślniczej. Przez wiele lat pełnił w niej funkcję kierownika. Przez pewien czas należał do Stronnictwa Demokratycznego. W 1977 r. ukończył studia magisterskie na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego.

Do służby harcerskiej powrócił dopiero w latach osiemdziesiątych XX w., gdy w ZHP powoli powracały tradycyjne ideały. Należał do Kręgu Instruktorów Seniorów Korzenie przy Komendzie Chorągwi Gdańskiej ZHP. Brał udział w licznych spotkaniach z harcerzami, utrzymywał kontakt z dawnymi środowiskami w Kłecku i Słubicach, był współautorem rozdziału o harcerstwie w książce wydanej w 1983 r. „Dzieje Kłecka”. W 1989 r. współorganizował sopockie koło Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, w którym pełnił kolejno funkcję przewodniczącego zarządu oraz sekretarza komisji rewizyjnej. Był też delegatem na zjazd Okręgu tej organizacji kombatanckiej. Pełnił funkcję wiceprezesa Zarządu głównego Związku byłych Więźniów Politycznych. W lutym 1993 r. zainicjował spotkanie mieszkających na Pomorzu harcerzy – uczestników konspiracji w latach II wojny światowej, które postanowiło o utworzeniu Morskiego Oddziału Stowarzyszenia Szarych Szeregów. Wszedł do zarządu i przez szereg lat pełnił funkcję wiceprezesa. Praktycznie prowadził biuro oddziału i nadawał ton działaniom. Brał udział z Złazie Harcerskich Kręgów Seniora w Sieli (1994) oraz w Zlocie ZHP w Zegrzu (1995). Wspierał inicjatywy nadania szkołom imienia Szarych Szeregów. Uczestniczył w licznych spotkaniach z młodzieżą. Pomimo pogarszającego się stanu zdrowia – w 1995 r. przyznano mu grupę inwalidzką – pozostawał aktywny i wierny harcerstwu do ostatnich dni.

Zmarł po ciężkiej chorobie 23 sierpnia 1998 r. i został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie.

Był odznaczony: Krzyżem Kawalerskim OOP, złotym i srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP” z Rozetą-Mieczami, Złotym Medalem J. Kilińskiego za Zasługi dla Rzemiosła Polskiego, Medalem „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej”. W 2004 r. jego imię nadano Gimnazjum nr 1 w Słubicach, a w 2008 r. Specjalnemu Ośrodkowi Szkolno-Wychowawczemu w Kłecku.

W 1956 r. ożenił się z Krystyną Modrzejowską (1932–2009), z tego związku miał dwie córki, obie harcerski: Agnieszkę i Magdalenę (1963–1980, zmarła tragicznie podczas niesienia pomocy bliźnim).

– Golec J., Sopocki album biograficzny, Cieszyn 2008, s, 94-95; Biogramy i wspomnienia pokolenia Kolumbów, Gdynia 2009, s. 57, 481 passim; ŚZŻAK Koło Sopot, Biogramy i wspomnienia, Sopot 1998, s. 59, 183-185; – Danielewicz J. (red.), Dzieje Kłecka, Poznań 1983, s. 69-73; Grzywacz J., Radys B., Ruta G., Szczecina D. (red.), Harcerskie historie, Jastrzębie-Zdrój 2010, s. 125-135, 159-161, 195-201; Rutkowska M. (red.), Słubice 1945-1995, Słubice 1996, s. 81; Szczecina D., Ocalić od zapomnienia, Sopot 1998/99, s. 9-10; – Dar. Pamięci… w „Gazeta Miasta Sopot” nr 34/1998, s. 5; „Mamy patrona” jednodniówka Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Kłecku, październik 2003, passim; Przyrzekam wiernie służyć Ojczyźnie… w „Gazeta Gnieźnieńska” nr 8/1957, s. 1; Siepak J., Wspomnienie o harcmistrzu w „Przemiany na Szlaku Piastowskim” z dn. 23 X 1989, s. 11; „Wygimbus. Gazetka Gimnazjum nr 1 w Słubicach” Wyd. Okolicznościowe z dnia 4 VI 2004, passim; – Kuświk B., Antykomunistyczna działalność harcerzy w Wielkopolsce i na Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1956, (praca doktorska na UAM), Poznań 2012, s. 80-197; – archiwum gdańskiego okręgu ŚZŻAK, teczka 29; Życiorys Z. Imbierowicza z dn. 10 V 1990 i „Suplement” do życiorysu 1949-1956 r. z dn. 02 XII 1990 – kopie w posiadaniu autora; – http://www.soswklecko.pl/attachments/article/176/%C5%9Bladami%20patrona_poprawione-DG.pdf; – nekrolog; – inskrypcje nagrobne; – wspomnienia prof. hm. Jerzego Siepaka z Poznania i Eugeniusza Parzyszek ze Słubic (kopie w posiadaniu autora).

Dariusz Szczecina