Gustaw Piotr Niemiec ps. „Gucio”, „Kuba” (1909–1942), harcmistrz, inżynier budowy okrętów, drużynowy i hufcowy harcerzy w Wolnym Mieście Gdańsku (1931–1934), członek komendy Gdańskiej Chorągwi Harcerzy i instruktor Głównej Kwatery Harcerzy, szef Głównej Kwatery Szarych Szeregów (1939–1941), redaktor podziemnego pisma harcerzy „Źródło”.

Urodził się 25 lipca 1909 roku w Żywcu. Był synem nauczyciela i działacza harcerskiego Józefa (1877–1944) i Kornelii z domu Ritzke (1879–1951). Miał starszego brata Wiktora (1907–1970). Dzieciństwo spędził w Mielcu, gdzie posadę nauczyciela otrzymał jego ojciec, a od 1919 roku mieszkał w Grudziądzu, gdzie seniorowi rodu zaproponowano stanowisko nauczyciela matematyki i fizyki. Kształcąc się w Państwowym Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczym, zaangażował się w działalność w drużynie harcerskiej. Pod koniec szkoły był drużynowym 16 Pomorskiej Drużyny Harcerzy im. gen. Józefa Sowińskiego. Po zdaniu egzaminu maturalnego w 1927 roku został powołany do odbycia służby wojskowej w Szkole Podchorążych Piechoty w Zambrowie. Po odbyciu wojskowego szkolenia osiadł w Sopocie, gdzie zamieszkali jego rodzice po przeniesieniu ojca na etat profesora matematyki w Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej w Wolnym Mieście Gdańsku. Gustaw z entuzjazmem zaangażował się w pracę miejscowego harcerstwa (został drużynowym 4 Gdańskiej Drużyny Harcerzy, w grudniu 1928 r. był mianowany podharcmistrzem) oraz rozpoczął studia na gdańskiej politechnice. Prowadził harcerskie szkolenia i przygotował gdańską reprezentację do udziału w II Narodowym Zlocie Harcerzy w Poznaniu oraz III Jamboree w Arrowe Park (Birkenhead, Wielka Brytania) w 1929 r., w których przewodził gdańskim harcerzom razem z hm. Romanem Truszczyńskim. Dał się poznać jako dobry organizator życia harcerskiego, w kwietniu 1931 roku został mianowany hufcowym Hufca Harcerzy w Wolnym Mieście. O ile harcerstwo męskie dobrze rozwijało się w polskich szkołach, to młodzież ucząca się w szkołach senackich miała problem z wstąpieniem do drużyn. Dlatego postawił na rozwój drużyn w tzw. terenie, często w oparciu o polskie świetlice. Zorganizował wyjazd drużyny morskiej na Zlot Skautów Wodnych w Garczynie w 1932 roku oraz w następnym roku poprowadził gdańską reprezentację na Jamboree w Gödöllő na Węgrzech. We wrześniu 1934 roku na zorganizowany Zlot Hufca Gdańskiego stawiło się siedmiuset harcerzy, co świadczy o sukcesie organizacyjnym. Gdy w styczniu 1935 roku hufiec przekształcono w chorągiew, harcerstwo męskie na terenie Wolnego Miasta skupione było w 26 drużynach. Wszedł w skład komendy nowoutworzonej Gdańskiej Chorągwi Harcerzy w której pełnił funkcję kierownika samodzielnego referatu zagranicznego.

W 1934 roku ukończył studia uzyskując tytuł inżyniera budowy okrętów. Wkrótce otrzymał propozycję pracy w Ministerstwie Przemysłu i Handlu, w związku z czym w 1936 roku wyjechał do Warszawy. W kwietniu tegoż roku otrzymał nominację na harcmistrza. W nowym miejscu podjął służbę instruktorską w Wydziale Starszego Harcerstwa Głównej Kwatery Harcerzy (gdzie został z-cą kierownika) oraz w referacie prasy i propagandy Głównej Kwatery Harcerzy, a od 1938 roku wchodził w skład Komisji Osobowej Głównej Kwatery Harcerzy. Był komendantem polskiej wyprawy na III Ogólnoświatowy Zlot Starszych Skautów tzw. Rover Moot w Edynburgu (1938 r.). Współredagował pismo starszoharcerskie „Brzask”.

Jego wojenne losy do tej pory nie zostały dokładnie udokumentowane. Prawdopodobnie jak większość oficerów rezerwy został zmobilizowany. Już we wrześniu 1939 r. znalazł się we Lwowie i po zajęciu miasta przez Armię Czerwoną przystąpił do konspiracji. Nawiązał kontakt z Harcerską Organizacją Wojskowo-Niepodległościową i komendą obszaru wschodniego Szarych Szeregów. Przedostał się do Warszawy, by złożyć meldunek o rodzącej się harcerskiej konspiracji na terenach okupowanych przez ZSRR. W Warszawie od października 1939 r. został zatrudniony w Stołecznym Komitecie Samopomocy Społecznej na stanowisku zastępcy kierownika Zespołu Pomocniczego. Według innych źródeł granicę stref okupacyjnych miał przekroczyć dopiero w grudniu. Będąc bliskim współpracownikiem hm. Leszka Domańskiego ps. „Zeus” i Naczelnika Szarych Szeregów hm. Floriana Marciniaka został powołany na funkcję szefa Głównej Kwatery Szarych Szeregów. Został także redaktorem naczelnym pisma „Pasieki” pt. „Źródło” ukazującego się w podziemiu od czerwca 1940 r. do czerwca 1942 r.

31 marca 1941 r. został aresztowany przez gestapo i brutalnie przesłuchiwany na Pawiaku. Następnie został wywieziony do Oświęcimiu, gdzie 7 kwietnia tegoż roku w obozie zagłady Auschwitz-Birkenau zarejestrowano go pod numerem 12880. Był przydzielony do karnego komando. Najprawdopodobniej zginął w czerwcu 1942 roku, choć niektóre źródła podają rok 1941.

W 1937 ożenił się z aktorką i harcerką Haliną Gryglaszewską (1917–2010), z którą ściśle współpracował w zespole wydawniczym „Pasieki”.

W 1946 r. jego nazwisko zostało umieszczone na tablicy wśród pięciu wybitnych harcerzy Wolnego Miasta Gdańska zamordowanych podczas II wojny światowej, a zainstalowanej na tzw. kamieniu burmistrza Gralatha przy Alei Zwycięstwa w Gdańsku. Znajduje się także na tablicy 116 harcerek i harcerzy z Wolnego Miasta poległych i pomordowanych w latach II wojny światowej, którą w 1981 roku odsłonięto na frontonie gdańskiego Domu Harcerza.

– Harcerski słownik biograficzny, t. 3, Warszawa 2012; Polski słownik biograficzny, t XXII, Wrocław 1977; Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 3, Gdańsk 1997; Gustaw Niemiec [online] https://pl.wikipedia.org/wiki/Gustaw_Niemiec [dostęp 16.08.2021]; Jarzębowski K, Kuprianowicz L., Harcmistrzynie i harcmistrze Związku Harcerstwa Polskiego mianowani w latach 1920-1949, Kraków 2006; Puchała S., Poczet harcmistrzyń i harcmistrzów, t. II, Warszawa 2014; Kuligowski Z. (red.), Leksykon Chorągwi Gdańskiej ZHP, Gdańsk 2018; – Bartoszewski W., Warszawski pierścień śmierci 1939–1944, Warszawa 1970; Gąsiorowski A. Szare Szeregi na Pomorzu 1939-1945, Toruń 1998; Grzywacz J., Radys B., Ruta G., Szczecina D., Harcerskie historie, Jelenia Góra 2010; Jabrzemski J. (red), Szare Szeregi | Harcerze 1939-1945, Warszawa 1988; Jankowski J., Harcerstwo Pomorza Gdańskiego i Kujaw 1911-1945, Toruń 1988; Kuligowski Z, Radys B., Harcerstwo gdańskie 1945-1973, Gdańsk 2015; Szczecina D., Sopockie harce, Sopot 1997; Woźniak R., Harcerstwo polskie w Wolnym Mięście Gdańsku 1920-1939, Warszawa 1977; – Ogrody Wspomnień [online] https://www.ogrodywspomnien.pl/index/showd/109452

– Harcerski słownik biograficzny, t. 3, Warszawa 2012; Polski słownik biograficzny, t XXII, Wrocław 1977; Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 3, Gdańsk 1997; Gustaw Niemiec [online] https://pl.wikipedia.org/wiki/Gustaw_Niemiec [dostęp 16.08.2021]; Jarzębowski K, Kuprianowicz L., Harcmistrzynie i harcmistrze Związku Harcerstwa Polskiego mianowani w latach 1920–1949, Kraków 2006; Puchała S., Poczet harcmistrzyń i harcmistrzów, t. II, Warszawa 2014; Kuligowski Z. (red.), Leksykon Chorągwi Gdańskiej ZHP, Gdańsk 2018; – Bartoszewski W., Warszawski pierścień śmierci 1939–1944, Warszawa 1970; Gąsiorowski A. Szare Szeregi na Pomorzu 1939–1945, Toruń 1998; Grzywacz J., Radys B., Ruta G., Szczecina D., Harcerskie historie, Jelenia Góra 2010; Jabrzemski J. (red), Szare Szeregi | Harcerze 1939–1945, Warszawa 1988; Jankowski J., Harcerstwo Pomorza Gdańskiego i Kujaw 1911–1945, Toruń 1988; Kuligowski Z, Radys B., Harcerstwo gdańskie 1945–1973, Gdańsk 2015; Szczecina D., Sopockie harce, Sopot 1997; Woźniak R., Harcerstwo polskie w Wolnym Mięście Gdańsku 1920-1939, Warszawa 1977; – Ogrody Wspomnień [online] https://www.ogrodywspomnien.pl/index/showd/109452

hm. Dariusz Szczecina