![](https://gdanska.zhp.pl/wp-content/uploads/2024/07/Zuzanna-300x300.jpg)
Promocja i wsparcie wolontariatu
Razem ku Lepszej Przyszłości: Długoterminowy Wolontariat z Pasją Jeśli szukasz sposobu na wniesienie pozytywnych zmian w swoje życie i życie innych, rozważ długoterminowy wolontariat –
ZHP Chorągiew Gdańska
ul. Za Murami 2-10, 80-823 Gdańsk
NIP: 583-296-90-85
tel.: (58) 301 13 27
8 lipca 2019
SZYMAŃSKI Henryk, pseud. Samotny Jastrząb (1921–1981), harcmistrz, pierwszy komendant Tajnego Hufca Harcerzy w Gdyni (1940–1942), więzień KL Stutthof, komendant Rejonu ZHP i hufcowy w Gdyni (1945–1949), sekretarz i kierownik wydziału Komendy Chorągwi Gdańskiej Harcerstwa.
Urodził się 24.09.1921 r. w Poznaniu. Był synem Józefa i Zofii z Więchowskich – miał braci. W związku ze zmianą miejsca pracy ojca rodzina zamieszkała w Gdyni, w dzielnicy Grabówek. W tym mieście ukończył gimnazjum i rozpoczął działalność harcerską. W latach 1937–1939 prowadził Drużynę Harcerzy im. ks. Ignacego Skorupki w Powszechnej Prywatnej Szkole „Szkoła Radosna” (założona w 1033 przez Irenę Górską dla dzieci z rodziców zamożnych ze sfery urzędniczej) mieszczącej się w śródmieściu Gdyni na Kamiennej Górze. W 1939 r. komendant Pomorskiej Chorągwi Harcerzy przyznał mu stopień podharcmistrza.
Po zajęciu Gdyni przez Niemców pracował w zakładzie malarskim Sylwestra Lewandowskiego i podjął działalność konspiracyjną – utworzył harcerski Krąg im. T. Kościuszki. Na tajnej naradzie (15.11.1939) dowódców samodzielnych grup harcerskich postanowiono połączyć je w tajny hufiec z radą i komendantem – funkcje tę powierzono phm. Henrykowi Szymańskiemu. Rozkazem z 1 stycznia 1949 powołał on formalnie Tajny Hufiec Harcerzy w Gdyni i określił kierunki jego działalności konspiracyjnej. W 1942 r. podjął współpracę z powstałym, później niż THH, gdańskim hufcem Szarych Szeregów (komendant hm. Lucjan Cylkowski) – przy zachowaniu autonomii przez Tajny Hufiec. Podczas wrześniowej wizytacji hm. Bernarda Myśliwka (komendant harcerskiej konspiracji na Pomorzu), w uznaniu zasług sześciu konspiratorów THH mianowanych zostało podharcmistrzami, a Szymański – harcmistrzem (stopnie te uznane zostały dopiero w 1957 r.). Wielka „wsypa” w Szarych Szeregach dotknęła też kilka osób z THH, w tym Szymańskiego, który został aresztowany przez gestapo 26.11.1942 r. i po torturach w śledztwie osadzony w KL Stutthof. Podczas ewakuacji obozu zimą 1945 roku, zmuszony do udziału w tzw. marszu śmierci, w marcu uciekł z kolumny więźniów w rejonie Wejherowa.
Po wyzwoleniu Gdyni i rozwiązaniu THH reaktywowane zostały hufce gdyńskie ZHP – na czele hufców męskich skupionych w Rejonie stanął Henryk Szymański. W 1947 r. po likwidacji Rejonu został komendantem gdańskiego Hufca Harcerzy w Chorągwi Gdańsko-Morskiej – funkcje tę pełnił do 1949 (w styczniu 1948 r. był komendantem kursu podharcmistrzowskiego w Dusznikach). W latach 1950–1956 pracował w Towarzystwie Przyjaciół Dzieci.
W grudniu 1956 był gdyńskim delegatem na Krajowy Zjazd Działaczy Harcerskich w Łodzi, a na przełomie 1956/1957 współuczestniczył w odnowie ZHP na Pomorzu Gd. i kierował gdyńskim Hufcem Harcerzy. W latach 1958–1962 pracował w Gdańskiej Komendzie Chorągwi Harcerstwa jako jej sekretarz, a następnie do 1964 jako kierownik Wydziału Organizacyjnego i krótko – kierownik Chorągwianego Ośrodka Kształcenia Instruktorów ZHP w Gdyni. Jednocześnie był członkiem Chorągwianej Komisji Rewizyjnej.
Pogarszający się stan zdrowia spowodował przejście na rentę; Krzyż „Za Zasługi dla ZHP” przyjmował już w domu jako obłożnie chory. Zmarł 11.10.1981 r. w Wejherowie. Pochowany został z honorami w Alei Zasłużonych na cmentarzu witomińskim w Gdyni.
Był odznaczony Odznaką Grunwaldu (1965), Złotym Krzyżem Harcerskim (1942), Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP” (1970). Jego imię nosi 108 Gdyńska Drużyna Harcerzy (1988) i ulica w gdyńskiej dzielnicy Chwarzno (2009). Ma też tabliczkę epitafijną w Mauzoleum Pamięci Harcerstwa w Skulsku (2017).
W r. 1946 w Gdyni zawarł związek małżeński z Elżbietą Heilandt (1922–2013) z Czerska. Miał dwoje dzieci.
– Encyklopedia Gdyni, W. 2006, t. 1, s. 820; Słownik biograficzny konspiracji pomorskiej 1939-1945, red. Maciejewska-Marcinkowska H., Zawadzka E., Toruń 2001, cz, V, s. 96; Puchała Poczet t. 2, s. 660; Chrzanowski B., Gąsiorowski A., Steyer K., Polska Podziemna na Pomorzu w latach 1939-1945, Gdańsk 2005, s. 609; Gąsiorowski A., Szare Szeregi na Pomorzu 1939-1945, Toruń 1989, s. 210-212; Jankowski J., Harcerstwo Pomorza Gdańskiego i Kujaw 1911-1945, Warszawa-Toruń 1987-1988, s. 259-260, 276; Kuligowski Z., Radys B., Harcerstwo gdańskie 1945-1973, Gdańsk 2015, passim; Małszycki D., Harcerstwo w Gdyni w okresie międzywojennym i w czasie okupacji (1928-1945), Gdynia 1997, s. 40-41; Ostrowska E., Gdynia – ludzie i miasto, Gdynia 2006, s. 147-151; Czuwaj Gdynio. Wspomnienia gdyńskich harcerek i harcerzy 1928-2011, red. Ryba J., Gdynia 2011, s. 163-164; BolduanR. Podgóreczny M., Bez mundurów, Gdańsk 1966, s. 9-11, 41-46, 56-69; Kłys A., Kalendarium osadzania i oznaczeń więźniów w obozie Stutthof w latach 1939-1945 w: „Stutthof – Zeszyty Muzeum” Sztutowo 2014, nr 2/12, s. 89-154; Lubecki L., Harcerze Wybrzeża w walce z okupantem w latach 1939-1945 w: „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne” 1963, nr 8, s. 64; – Muzeum Harcerstwa w Warszawie syg. MHAR/11-39/37 i syg. MHAR/ZHL/19, 409, 492; Arch. Chorągwi Gdańskiej ZHP: Rozkaz L. 2/59 GKH i Rozkazy Komendy Chorągwi z l. 1957-1964; Cmentarz Komunalny Gdynia-Witomino – Rejestr pochówków.
hm. Zenon Kuligowski
Czuwajcie – to znaczy postępujcie tak, by móc szczęśliwie żyć.
Razem ku Lepszej Przyszłości: Długoterminowy Wolontariat z Pasją Jeśli szukasz sposobu na wniesienie pozytywnych zmian w swoje życie i życie innych, rozważ długoterminowy wolontariat –
Harcerska Akcja Letnia to świetna okazja, by spróbować nowych rzeczy. Ważnym elementem harcerskiego wychowania jest zdobywanie doświadczenie na wodzie Okazję, by pożeglować, mieli członkowie Hufiec
Bliskość natury, dźwięki gitary, zabawa, uśmiech i przyjaźń – Harcerskie Akcje Letnie w naszej chorągwi trwają w najlepsze Podczas obozów i kolonii dzieci i młodzież
Związek Harcerstwa Polskiego
Chorągiew Gdańska
im. Bohaterów Ziemi Gdańskiej
ul. Za Murami 2-10, 80-823 Gdańsk
tel.: (58) 301 13 27