![](https://gdanska.zhp.pl/wp-content/uploads/2024/07/Zuzanna-300x300.jpg)
Promocja i wsparcie wolontariatu
Razem ku Lepszej Przyszłości: Długoterminowy Wolontariat z Pasją Jeśli szukasz sposobu na wniesienie pozytywnych zmian w swoje życie i życie innych, rozważ długoterminowy wolontariat –
ZHP Chorągiew Gdańska
ul. Za Murami 2-10, 80-823 Gdańsk
NIP: 583-296-90-85
tel.: (58) 301 13 27
6 maja 2019
Jadwiga Żawrocka z d. Filipkowska (1902–1992), harcmistrzyni, komendantka Gdańskiej Chorągwi Harcerek (1937–1939).
Urodziła się 23 maja 1902 r. w Kowlu w rodzinie Stanisława Filipkowskiego (1857–1917), kolejarza, kierownika parowozowni w Kowlu, i Teodory (1862–1943) z domu Jasińskiej. Miała dwójkę starszego rodzeństwa zmarłych w dzieciństwie oraz siostrę Stanisławę (1889–1977), zamężną Ostrowską, i brata Juliusza (oficera wojsk polskich na Syberii i weterana Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie). Wybuch wojny przerwał Jadwidze naukę, z rodziną została ewakuowana do Samary, gdzie w 1919 roku zdała egzamin dojrzałości i wstąpiła do miejscowego uniwersytetu. Studiując historię równolegle pracowała w ubezpieczalni społecznej. W 1921 r. powróciła do Polski i kontynuowała naukę na Wolnej Wszechnicy w Warszawie, pracując jednocześnie jako wychowawca w bursie dla dzieci-sierot wojennych w Pruszkowie, gdzie poznała przyszłego męża oraz zaprzyjaźniła się z Aleksandrem Kamińskim.
Z harcerstwem była związana od 1914 roku, a od 1922 pełniła funkcje instruktorskie. W związku z oddelegowaniem męża do Rydzyna w 1928 r. przeniosła się w nowe miejsce, gdzie włączyła się w działalność społeczną, szczególnie w Gimnazjum i Liceum im. Sułkowskich, gdzie uczył mąż. Kolejna przeprowadzka nastąpiła w 1936 r., gdy mąż został oddelegowany do Wolnego Miasta Gdańska. Żawroccy zamieszkali w Sopocie. Jadwiga włączyła się w działalność harcerstwa, została mianowana podharcmistrzynią, a następnie harcmistrzynią. W listopadzie 1937 r. została komendantką Gdańskiej Chorągwi Harcerek. Funkcję tę pełniła do wybuchu wojny w 1939 r. Harcerstwo w Wolnym Mieście Gdańsku działało w bardzo trudnych warunkach, zwłaszcza w ostatnich latach przed wybuchem wojny. Mimo to Żawrocka postawiła na rozwój drużyn zwłaszcza na terenie pozamiejskim, gdyż młodzież z tego terenu najczęściej uczyła się w niemieckich szkołach i istniała pilna potrzeba dania im patriotycznych wzorców. Za jej kadencji zwiększyła się ilość członkiń działających w kręgach starszoharcerskich, w 1938 uczestniczyła w powołaniu do życia „Kuźnicy”, która jako ośrodek pracy harcerskiej wnosiła do polskiego społeczeństwa zasady harcerskie i w przyszłości miała dać nowe kadry. Powołała jeszcze jeden hufiec, zwiększając liczbę hufców w gdańskiej chorągwi do pięciu. Współorganizowała w maju 1938 r. Tydzień Harcerstwa, który był wielką manifestacją polskości w Gdańsku.
W sierpniu 1939 r. Jadwiga Żawrocka przewodziła grupie harcerek z Wolnego Miasta Gdańska w krakowskiej defiladzie w rocznicę wymarszu Pierwszej Kadrowej. Harcerki odwiedziły także Wieliczkę i Częstochowę. Już w drodze powrotnej dotarło do niej polecenie władz, by nie wracała do Gdańska. Okres okupacji Jadwiga spędziła w trudnych warunkach w Pruszkowie i Opatowie Kieleckim, zajmując się pracą, wychowaniem i edukacją dzieci, jednocześnie udzielała wsparcia i opieki potrzebującym. W 1945 r. nie mogąc dojechać do Gdańska zatrzymała się w Elblągu, gdzie znalazła posadę sekretarki i tłumacza w miejscowym magistracie. Po powrocie męża z niewoli wróciła do Sopotu. Początkowo kierowała domem dziecka dla sierot powracających ze wschodu. Następnie prowadziła Towarzystwo Przyjaciół Młodzieży Szkół Wyższych, a po jego likwidacji w 1951 r. została zatrudniona w Bibliotece PAN w Gdańsku, gdzie doczekała emerytury.
Po wojnie do harcerskiej działalności nie powróciła, natomiast spisała wspomnienia ze swej harcerskiej służby Uwagi dotyczące Gdańskiej Chorągwi Harcerek przed 1 IX 1939 r. i Teren działalności Gdańskiej Chorągwi Harcerek i charakterystyka środowiska oraz Moje lata okupacji zdeponowane w Instytucie Historii PAN.
Zmarła 30 września 1992 w Sopocie i została pochowana na miejscowym cmentarzu komunalnym.
W 1924 r. zawarła związek małżeński z Oskarem Żawrockim (HSB t. 1, s. 260), z którym miała cztery córki, w młodości wszystkie działające w ZHP: Marię Danutę (1926–2013), lekarza stomatologa, zamężną Żydowo-Żawrocką, Teresę (ur. 1928), prof. Akademii Medycznej w Gdańsku, zamężną Żawrocką-Wrzołek, Lidię (ur. 1929), nauczycielkę i lektorkę w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego oraz Krystynę (1932–2017), lekarza mikrobiologa, zamężną Czerniewską.
– HSB t. 1, s. 260-262; Golec J., Sopocki album biograficzny, Cieszyn 2008, s. 302; Encyklopedia Gdańska, Gdańsk 2012, s. 383-384; Puchała S., Poczet harcmistrzyń i harcmistrzów, t. 2, s. 929; Materiały do Harcerskiego Słownika Biograficznego, [red.] Fietkiewicz O., „Harcerstwo” 1991, nr 4-5, s. 49; Harcerki 1911‒1939. Historia, program, wychowanie, [red.] Raniecka-Bobrowska J., Warszawa 1990; Harcerki 1939‒1945, [red.] Wyczańska K., Warszawa 1983; Harcerki 1939‒1945. Relacje – pamiętniki, [wyb. i oprac.] Wyczańska K., Warszawa 1985; Brudzyński L., Szczecina D., Vademecum sopockiego harcerstwa, Łódź 1911, s. 31; Kubik K., Harcerstwo polskie w Wolnym Mieście Gdańsku w: „Rocznik Gdański” 1972 t. 32 z.1, s. 110-112; Kuligowski Z., Radys B., Harcerstwo gdańskie 1945-1973, Gdańsk 2015, s. 169; Szczecina D., Sopockie harce, Sopot 1997, s. 94; Szczecina D., Ruta G., Marchlewicz P., Drużyna ze sztandarem, Sopot 2017, s. 15; Woźniak R., Harcerstwo polskie w Wolnym Mieście Gdańsku 1920-1939, Warszawa 1977, s. 73-80; informacje córki Teresy Żawrockiej-Wrzołek.
hm. Dariusz Szczecina
Czuwajcie – to znaczy postępujcie tak, by móc szczęśliwie żyć.
Razem ku Lepszej Przyszłości: Długoterminowy Wolontariat z Pasją Jeśli szukasz sposobu na wniesienie pozytywnych zmian w swoje życie i życie innych, rozważ długoterminowy wolontariat –
Harcerska Akcja Letnia to świetna okazja, by spróbować nowych rzeczy. Ważnym elementem harcerskiego wychowania jest zdobywanie doświadczenie na wodzie Okazję, by pożeglować, mieli członkowie Hufiec
Bliskość natury, dźwięki gitary, zabawa, uśmiech i przyjaźń – Harcerskie Akcje Letnie w naszej chorągwi trwają w najlepsze Podczas obozów i kolonii dzieci i młodzież
Związek Harcerstwa Polskiego
Chorągiew Gdańska
im. Bohaterów Ziemi Gdańskiej
ul. Za Murami 2-10, 80-823 Gdańsk
tel.: (58) 301 13 27